महिला अधिकार आन्दोलनमा समरेखा
बुवाले रक्सी खाएर रातदिन कुटपिट गर्दा आमा दोस्रो विवाह गरेर गइन् । पछि बुवाले यौन प्यास मेटाउन चार वर्षीकी छोरीलाई बलात्कार गर्न थाल्यो । ढिलै भए पनि घटना बाहिर आयो र कानुनी प्रक्रिया आगाडि वढ्यो । यो दाङकै घटना हो…
समरेखाको अबको बाटो
नेपालमा नारी अधिकारमुखी आन्दोलनको प्रारम्भ इतिहासको कुन मोडबाट भएको हो भन्ने प्रश्नको तथ्यगत उत्तर सायद अझैसम्म कसैले दिनसकेको छैन, यद्यपि राणाकालीन समयमा योगमाया आदिको सुधारवादी अभियानसँगै यसले एउटा पृथक पहिचान मुखरित गर्न सक्षम भएको सन्दर्भ उल्लेखनीय रहेको विदित हुन आउँछ…
महिलालाई प्रगतिपथमा प्रेरित गर्ने पत्रिका
दाङको भूमिमा “वसुधैव कुटुम्वकम्”को महान विचार बोकेर लैगिक समानता तथा सामाजिक न्यायकालागि कमल चलाउने लक्ष्मी आचार्य विद्यार्थीकालदेखि नै सामाजिक विकृति विसंगति र लैगिक हिंसाका विरुद्ध दृढ बनेर होमिएकी थिईन् । जसरी भानुभक्त आचार्यले रामायणको माध्यमद्वारा समाजमा शान्ति प्रेम भातृत्व,…
‘समरेखा’ म्यागजिन होइन, अभियान हो
नेपाली बृहत् शब्दकोश–२०६७ मा ‘समरेखा’भन्ने शब्द छैन । शब्दकोशले शब्द जन्माउने होइन, चलनचल्तीमा भएका शब्दहरुलाई दस्तावेजमा उल्लेख गर्ने हो । हरेक शब्द चलन चल्तीमा आइसकेपछि अथवा भनौं शब्दले कुनै खास अवधारणालाई ग्रहण गरिसकेपछि त्यो शब्दको अस्तित्व स्वीकार गरिन्छ र शब्दकोशमा…
नेतृत्वको अग्निपरीक्षा
देश चुनावमय भएको बेला सामाजिक सञ्जालका भित्ता लेखिएका हाम्रो सबै राम्रो, अरू जति सबै नराम्रो भन्ने अर्थ बोकेका एकले अर्कालाई खुइल्याउन प्रयोग गरिएका धेरै पीडादायी वाक्य पढेपछि यो लेख लेख्दैछु । चुनाव हुन्छ कि हुँदैन भन्ने गहिरो शंका चिर्दै पहिलो चरणको…
विभेदपूर्ण सोंच नहट्दै हिंसा रोकिँदैन
नोभेम्बर २५, देखि डिसेम्बर १० तारिक सम्म १६ दिनलाई महिला हिंसा विरुद्धको १६ दिने अन्तराष्ट्रिय अभियान अन्तर्गत विश्वभर मनाउदै आएको २५ बर्ष भईसकेको छ । महिला माथि हुने हिंसा व्यक्तिगत रुपमा हुने अपराध हो, मानव अधिकार हनन्को परिणाम…
‘नारी’ शब्दको चमक
राजधानीका आँखाले अलि मोफसल नै देख्छ दाङलाई । त्यही मोफसलबाट समरेखा द्वैमासिकले वितेको पाँच वर्षदेखि लैंगिक समताको सवाललाई राष्ट्रिय स्तरमा उठाउँदै आएको छ । यस अवसरमा समरेखालाई मेरो हार्दिक बधाई र शुभकामना । नयाँ संविधानमा महिलाको स्थान, बढ्दो…
सुन्दरता र नायकत्वको नयाँ परिभाषा
पग्लँदै गएको हिउँजस्तो युधिष्ठिरको सत्यनिष्ठा र, अछुतो आकाशजस्तो अर्जुनको वीरतामाथि सन्देह गर देवव्रतको भीष्म प्रतिज्ञा दुर्योधनको दुष्टता अनि वेद र पुराणका तिलस्मी कथाहरूमाथि सन्देह गर । सुकरात, माक्र्स र गान्धी डार्विन, फ्रायड र…
किन कमजोर भयो मातृशक्ति ?
या देवी सर्व भूतेसु मातृ रुपेण संस्थिताः नमः तस्यै नमः तस्यै नमः तस्यै नमो नमः यही स्तुतिगानबाट नवरात्र प्रारम्भ हुन्छ । मातृ र शक्ति रुपमा नवदुर्गाहरूको पूजा र आराधना गर्दै नौ दिनसम्म धूमधामले दशैं उत्सव मनाइन्छ । दशैं हिन्दू संस्कृतिको…
नारीवाद के हो
नारीवादको कुनै व्यापक र सर्वमान्य परिभाषा छैन । नारीवादको परिभाषा र यसको रुप समाज अथवा समय अनुसार बदलिरहन्छ । यसको रुप समाजको आर्थिक, सामाजिक स्थिती समझदारी र चेतनामा निर्भर गर्दछ । सत्रौं शताब्दिमा नारीवादको पहिलो प्रयोग भएको थियो । त्यसबेला…